Ğylymi jäne innovasialyq HUB

Kontaktıler
140008, Pavlodar q., Lomov q-ci, 64 Tel.: 8 (7182) 67-36-85 Faks: 8 (7182) 67-37-02 Qabyldau komissiasy: 8 (7182) 67-37-73 E-mail: pgu@tou.edu.kz

JTN AP14869152 "Organikalyq jäne önerkäsıptık qaldyqtardan aralas otyn briketterın alu tehnologiasyn äzırleu jäne olardy su jylytu qazandyqtarynda energiany tiımdı jağu prosesterın zertteu"

Jüzege asyru merzımı: 18.10.2022-31.12.2024

Eldıñ kömırtegı beitaraptyğy jañartylatyn energia közderın, atap aitqanda organikalyq jäne önerkäsıptık qaldyqtardan jasalğan otyn briketterın keñınen qoldanbau mümkın emes. Būlai auyl şaruaşylyğy salasynyñ qaldyqtaryn, sondai-aq energetikalyq jäne jylu tehnologialyq önerkäsıptık qondyrğylardy paidalanuğa bolady, olardy paidalanu jylu energiasyn öndıru kezınde ziandy qaldyqtardy azaituğa, öndırıletın jylu energiasynyñ özındık qūnyn tömendetuge mümkındık beredı.

Otyn briketterınıñ qazandyq ottyğynda janu prosesı tūraqtylyğymen jäne otyndy oñtaily rejimde berudegı bırkelkılıgımen sipattalady. Alaida, organikalyq jäne öndırıstık qaldyqtardan jasalğan qūrama briketterdıñ fraksialyq qūramy, jylugenerasia kezınde alynğan briketterdıñ ekonomikalyq jäne ekologialyq tūrğyda tereñırek zertteu qajettılıgı bar.

Jobanyñ maqsaty: Organikalyq jäne önerkäsıptık qaldyqtardan aralas otyn briketterın alu tehnologiasyn äzırleu jäne olardy su jylytu qazandyqtarynda energiany tiımdı paidalanu prosesterın zertteu

Kütıletın nätijeler:

1. Jürgızılgen zertteuler jylu energiasyn alu jäne atmosferağa ziandy zattardyñ şyğaryndylaryn azaitu, tiısınşe energia tiımdılıgın arttyru jäne önımnıñ özındık qūnyn tömendetu üşın jañartylatyn resurstardy paidalanudyñ jalpy problemalarynan bırqatar mañyzdy mındetterdı şeşuge mümkındık beredı

2. Jylu energiasyn öndıru üşın organikalyq jäne önerkäsıptık qaldyqtardan bırıktırılgen otyn briketterın aludyñ jäne tiımdı paidalanudyñ äzırlengen täsılı.

3. Jūmysta ūsynylğan ğylymi-tehnikalyq äzırlemeler: su jylytu qazandyqtarynyñ energia tiımdı jūmysyn ūiymdastyru; Qorşağan ortağa ziandy zattar şyğaryndylaryn azaitu (kül; SO2; NOx; SO2); Qazaqstan Respublikasynyñ jylu generasialaityn quattylyqtarynyñ bır bölıgınıñ "jasyl" energetikağa auysuy üşın paidalanyluy mümkın.

4. Nätijeler negızgı ğylymi bağyttyñ (önerkäsıptık energetika) jäne ğylym men tehnologianyñ (auyl şaruaşylyğy jäne t.b.) sabaqtas salalarynyñ damuyna äkeledı, öitkenı jobany ıske asyru otyn briketterın, onyñ ışınde ösımdık qaldyqtaryn öndıru üşın şikızat retınde paidalanudy közdeidı. Sonymen qatar, briketterdı jağu nätijesınde paida bolatyn küldı mineraldy tyñaitqyş retınde paidalanuğa bolady.

5. Alynğan nätijelerdıñ maqsatty tūtynuşylary: jylu energetikasy obektılerı – su jylytu jäne avtonomdy qazandyqtar.

6. Jobany jüzege asyru nätijesınde: WebofScience bazasynyñ sciencecitationindexexpanded indeksteletın jäne (nemese) Scopus bazasynda citescore boiynşa kemınde 35 (otyz bes) prosentilı bar resenzialanatyn ğylymi basylymdarda kemınde 3 (üş) maqala jäne (nemese) şolular; ğylymi jurnaldarda jäne konferensia materialdarynda 5 maqala, onyñ ışınde nöldık emes impakt-faktory bar (KOKSON ūsynğan) resenzialanatyn şeteldık jäne (nemese) otandyq basylymda bır maqala, sondai-aq QR patentın beruge bır ötınım.

7. Jūmys nätijelerı äleuettı paidalanuşylar, ğalymdar qauymdastyğy jäne qalyñ jūrtşylyq arasynda jūmys nätijelerın taratu maqsatynda QR-da jäne şetelde ötetın halyqaralyq ğylymi konferensialarda synaqtan ötkızıletın bolady.

8. Jobanyñ nätijelerı öndırıske äzırlemelerdı yqtimal engızu üşın tiıstı beiındegı käsıporyndar men ūiymdarda ūsynylatyn bolady.

Zertteudıñ alğaşqy jylyndağy nätijeler	Zertteudıñ ekınşı jylyndağy nätijeler
Organikalyq jäne önerkäsıptık qaldyqtardan otyn briketterın öndıru üşın QR şikızat bazasyna taldau jürgızıldı Organikalyq qaldyqtar retınde Ösımdık şaruaşylyğy qaldyqtaryn (bidai, qara bidai, sūly, arpa, tary, kürış, qaraqūmyq, jügerı, künbağys, raps, zyğyr) nemese japyraqtardy, önerkäsıptık qaldyqtar retınde - kömır jäne mūnai-Koks ūsaq-tüiekterın paidalanu közdeledı. Auyl şaruaşylyğy qaldyqtarynyñ jalpy energia mölşerı-197 143,3 myñ GDj, būl olardyñ joğary energetikalyq äleuetın körsetedı. Şikızat bazasyn qalyptastyru tūrğysynan eldıñ soltüstık jäne Şyğys aimaqtary ülken äleuetke ie. Önerkäsıptık qaldyqtardyñ kölemı negızgı öndıru jäne öñdeu kölemınıñ 30-dan 70% - na deiın boluy mümkın.	Briket öndırısınde qoldanylatyn materialdardyñ fraksialyq qūramynyñ olardyñ qasietterıne äserı zertteldı: berıktık, tyğyzdyq. Grafikalyq täueldılıkter alyndy. Zertteuler körsetkendei, briketterdıñ qūramy men qospanyñ bölşekterınıñ mölşerı briketterdıñ tyğyzdyğy men berıktıgıne aitarlyqtai äser etedı. Kışıgırım fraksia (0-2 mm) berıktık, tyğyzdyq tūrğysynan jaqsy önımdılıkke äkeledı. Brikettıñ fraksialyq qūramynyñ berıktıkke äserın taldau körsetkendei: - brikettegı kömır nemese koks şañynyñ joğarylauymen berıktık tömendeidı; - eñ ülken berıktıgı (93,35% - dan 98,64% - ğa deiın) barlyq araqatynasta japyraq pen kömır briketterı körsettı. - qabyq pen kömırdıñ nemese kokstyñ keibır araqatynastary üşın berıktık mänderı jetkılıktı joğary (70-85%). - japyraqtary bar briketter joğary berıktık qasietterıne ie jäne japyraqty komponent tömendegen saiyn berıktıgın joğaltady.
Organikalyq jäne önerkäsıptık qaldyqtardan aralas otyn briketterın alu tehnologiasy äzırlendı.	Anyqtalğan sipattamalary biougol'nyh jäne biobriketov (tyğyzdyğy, berıktıgı, ylğaldylyğy, küldılıgı, şyğu ūşpa, jylu öndıru qabılettılıgı, tūtanu uaqyty, ūzaqtyğy men jyldamdyğy janu) ötkızıldı, olardyñ taldau.
Aralas otyn briketterın alu tehnologiasy äzırlendı: 1) bastapqy şikızatty jinau (tek qūlağan japyraqtar üşın). 2) bakterisidtık şamdardyñ kömegımen tazalau jäne zararsyzdandyru (tek qūlağan japyraqtar üşın). Qalausyz qosyndylardy bölu üşın disk separatory ūsynylady. Magnittık qosylystardy joiu üşın jalpaq magnittık separatorlar tañdalady. 3) bastapqy şikızatty keptıru: kömır, mūnai-Koks ūsaq-tüiekterın keptıru berılgen ylğaldylyq asyp ketken kezde jürgızıledı. Organikalyq qaldyqtardy keptıru Keptıru barabandarynda jüzege asyrylady. 4) ūntaqtau. Auyl şaruaşylyğy daqyldaryn ūntaqtau üşın ämbebap ūsaqtağyş, kömır jäne mūnai - Koks ūsaq-tüiekterı üşın roliktı ūsatqyş tañdalady. 5) aralastyru jäne briketteu: saqina matrisasy bar ämbebap press - granuliator, aralastyru-şikızat ülestırgışterı esebınen Prestıñ özınde.	Anyqtalğan eñ jaqsy berıktıgı tūrğysynan, jylytu qabıletı parametrlerı men janu briketter.
	Bırıktırılgen jaqşalardyñ jylu tehnikalyq parametrlerınıñ olardy jağu jağdailaryna äser etuınıñ matematikalyq modelı jasaldy. Küidıru şarty retınde briketterdıñ kalorialyq mänı tañdaldy. Briketterdıñ ylğaldylyğy, külı jäne janğyş komponentı äser etu parametrlerı retınde tañdalady. Eksperimenttı josparlau ädısterı qoldanyldy. Zertteletın jaqşalar üşın regressialyq täueldılıkter alyndy. Täueldılıkterdı taldau biokömır briketterınıñ janu jyluynyñ mölşerıne janğyş komponent faktory, iağni şikızattyñ bastapqy briket massasyndağy qatynasy ülken äser etetındıgın anyqtady. Eñ az därejede janu jyluyna ylğaldylyq äser etedı (külden ekı ese az).
	Organikalyq jäne önerkäsıptık qaldyqtardan jasalğan aralas otyn briketterın paidalanu täsılı äzırlendı. Organikalyq jäne önerkäsıptık qaldyqtardan jasalğan otyn briketterın eñ tiımdı jağu üşın ekı ädıstı qoldanuğa bolady: bölşekterdıñ ainalu jyldamdyğynyñ joğarylauymen torly torda jağu jäne piroliz qazandyğynda jağu. Jylu generasiasy üşın organikalyq jäne önerkäsıptık qaldyqtardan jasalğan otyn briketterın paidalanu üşın jylu öndıru prosesın üzdıksız jürgızuge mümkındık beretın piroliz qazandyğynyñ dizainy jasaldy.

QR ĞJBM ĞJBSQK ūsynğan jetekşı resenzialanatyn ğylymi basylymdardağy (jurnaldardağy) maqalalar:

1) Nurkina, S., Kinzhibekova, A., &Prikhodko, E. (2022). Research and analysis of characteristics of fuel from organic and industrial waste. EUREKA: PhysicsandEngineering, (5), 43-54. https://doi.org/10.21303/2461-4262.2022.002357

2) Nikiforov A.S., Kinjibekova A. K., Nurkina Ş. M., Brusenko İu. V. Japyraqtar men kömırden jasalğan bio kömır briketınıñ jylu tehnikalyq sipattamalaryn zertteu // Toraiğyrov universitetınıñ habarşysy. - Energetikalyq Seria. -№ 4. -2022. - B. 274-282 (ĞJBSQK)

Respublikalyq jäne şeteldık halyqaralyq ğylymi konferensialardağy maqalalar:

1) Kinjibekova A.K., Nurkina Ş.M., Uahit N. A., Brusenko İu. V. Koks şañy men künbağys tortynan jasalğan aralas briketterdıñ jylu tehnikalyq sipattamalaryn zertteu nätijelerın taldau / / "XIV Toraiğyr oqulary" Halyqaralyq ğylymi-praktikalyq konferensiasynyñ materialdary, Pavlodar q., 2022 j. – 517-524 BB.

Scopus jäne WebofScience ğylymi-metrikalyq derekqorlarymen referattalğan basylymdardağy maqalalar:

1) Nikiforov, A.; Kinzhibekova, A.; Prikhodko, E.; Karmanov, A.; Nurkina, S. Analysis of the Characteristics of Bio-Coal Briquettes from Agricultural and Coal Industry Waste. Energies2023, 16, 3527. https://doi.org/10.3390/en16083527.

Paidaly model' patentterı:

1) Nurkina Ş.M., Nikiforov A. S., Prihod'ko E. V., Karmanov A. E., Kinjibekova A. K., Brusenko İu. V. Organikalyq jäne önerkäsıptık qaldyqtardan jasalğan otyn briketı. Patent №8348 Qazaqstan Respublikasy, jarialanğan 11.08.2023 https://kzpatents.com/2-ip29412-toplivnyjj-briket-iz-organicheskih-othodov.html .

2) Karmanov A. E., Mitrofanov a.v., Nikiforov A. S., Prihod'ko E. V., Kinjibekova A. K., Abjekeeva A. Z. Qainağan qabat apparaty. Paidaly model'ge Patent № 8015 Qazaqstan Respublikasy

Ğylymi-zertteu tobynyñ qūramy:

Nikiforov Aleksandr Stepanovich 17.09.1945 j.

Ğylymi jetekşı

Ğylymi därejesı: t.ğ.d./professor

Lauazymy jäne negızgı jūmys orny: professor-zertteuşı, "Jylu energetikasy" kafedrasy, "Toraiğyrov universitetı" KEAQ

Ğylymi qyzyğuşylyq salasy: Joğary temperaturaly agregattar jūmysynyñ energetikalyq tiımdılıgı men senımdılıgın arttyru

ResearcherID: AAQ-7723-2020

Scopus Author ID: 7202140343

ORCID:0000-0002-6977-0957

Negızgı jarialanymdar:

NikiforovA. S., Prikhod’koE. V. , KinzhibekovaA. K. , KarmanovA. E. Somprehensive assessment of the residual life of refractory materials of high-temperature units. // Refractories and Industrial Ceramics. – 2022. – Vol. 63, No 1. – P. 105-109.

- Nikiforov A. S., Prikhod’ko E. V. Thermal Stresses Generated in the Lining of a Steel Ladle. Refractories and Industrial Ceramics. September 2005, Volume 46, Issue 5. Pp 360-363. DOI10.1007/s11148-006-0012-2. Scopus: Q3. SJR = 0,244.

- Nikiforov A. S., Prikhod’ko E. V. , Kinzhibekova A. K. , Karmanov A. E. Investigation of the Ultimate Strength of Periclase-Carbon Refractory Materials and Analysis of Their High Temperature Strength. Glass and Ceramics, Vol. 71, Nos. 3-4, July 2014. Pp. 137-138. DOI 10.1007/s10717-018-0029-2. Scopus: Q3. SJR = 0,282.

- Nikiforov A. S., Prikhod’ko E. V., Kinzhibekova A. K., Karmanov A. E. The procedure for determining the residual life of high-temperature aggregates. Journal of Physics: Conference Series, Volume 944, Issue 1, article id. 012083 (2018). DOI 10.1088/1742-6596/944/1/012083. Scopus: Q3. SJR = 0,221

- Nikiforov A. S., Prikhod’ko E. V., Kinzhibekova A. K., Karmanov A. E. Heat-Engineering Characteristics of Diatomaceous-Earth Materials in a Wide Temperature Range. Glass and Ceramics. May 2018, Volume 75, Issue 1-2.Pp 60–62. DOI 10.1007/s10717-018-0029-2. Scopus: Q3. SJR = 0,282.

- Nikiforov, A. S. Investigation of the Dependence of Refractory Thermal Conductivity on Impregnation with a Corrosive Medium / A. S. Nikiforov, E. V. Prikhod’ko, A. K. Kinzhibekova, A. E. Karmanov // Refractories and Industrial Ceramics. – 2020. – Vol. 60, № 5. – P. 463- 467. DOI 10.1007/s11148-020-00386-3. Scopus: Q3. SJR = 0,244.

- Nikiforov A. S., Prikhodko E. V., Kinzhibekova A. K., Nurkina Sh. M. Study of Strength Characteristics of Fuel Briquettes from Organic Waste. AIP Conference Proceedings 2212, 020044 (2020), Volume 2212, Issue 1. DOI 10.1063/5.0000951. Scopus: Q3. SJR = 0,182.

- Nikiforov, A. S. Refractory Material Moisture Metering When Heating High-Temperature Units / A. S. Nikiforov, E. V. Prikhod’ko, A. K. Kinzhibekova, A. E. Karmanov // Refractories and Industrial Ceramics. – 2020. – Vol. 61. – P. 224-227. DOI 10.1007/s11148-020-00461-9. Scopus: Q3. SJR = 0,244.

- Nikiforov, A.; Kinzhibekova, A.; Prikhodko, E.; Karmanov, A.; Nurkina, S. Analysis of the Characteristics of Bio-Coal Briquettes from Agricultural and Coal Industry Waste. Energies2023, 16, 3527. https://doi.org/10.3390/en16083527.

Kinjibekova Akmaral Kabidenovna 06.08.1970 j.

Ağa ğylymi qyzmetker

Ğylymi därejesı: t.ğ.k./qauymdastyrylğan professor

Lauazymy jäne negızgı jūmys orny: "Jylu energetikasy" kafedrasynyñ professory, "Toraiğyrov universitetı" KEAQ

Ğylymi qyzyğuşylyq salasy: Joğary temperaturaly qondyrğylardyñ energetikalyq tiımdılıgı men senımdılıgın arttyru. Organikalyq qaldyqtardan jasalğan briketter, olardyñ sipattamalary jäne paidalanu tiımdılıgı

ResearcherID: AAE-3449-2021

Scopus Author ID: 56268981400

ORCID:0000-0001-5839-3001

Negızgı jarialanymdar:

- Nurkina, S., Kinzhibekova, A., &Prikhodko, E. (2022). Research and analysis of characteristics of fuel from organic and industrial waste. EUREKA: Physics and Engineering, (5), 43-54. https://doi.org/10.21303/2461-4262.2022.002357

-Nikiforov, A.; Kinzhibekova, A.; Prikhodko, E.; Karmanov, A.; Nurkina, S. Analysis of the Characteristics of Bio-Coal Briquettes from Agricultural and Coal Industry Waste. Energies2023, 16, 3527. https://doi.org/10.3390/en16083527.

Prihod'ko Evgenii Valentinovich 13.01.1980 j.

Ağa ğylymi qyzmetker

Ğylymi därejesı: professor

Lauazymy jäne negızgı jūmys orny: "Jylu energetikasy" kafedrasynyñ professory, "Toraiğyrov universitetı" KEAQ

ResearcherID: AAO-7595-2020

Scopus Author ID: 7003868253

ORCID:0000-0003-2168-2285

Negızgı jarialanymdary:

- A. S. Nikiforov, E. V. Prikhodko, A. K. Kinzhibekova, A. E. Karmanov Investigation of the Ultimate Strength of Periclase-Carbon Refractory Materials and Analysis of Their High Temperature Strength. Glass and Ceramics, Vol. 71, Nos. 3-4, July 2014

- Prikhod’ko, E.V. Analysis of Methods for Heating the Lining of High-Temperature Units. Refractories and Industrial Ceramics , 2021, 62(4), pp. 463–466.

- Nikiforov, A., Prikhodko, E., Kinzhibekova, A., Nurkina, S.Modeling the influence of the characteristics of renewable organic materials on the energy performance of the boiler. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 2021, 1032(1), 012035

- Nikiforov, A.S., Prikhod’ko, E.V., Kinzhibekova, A.K., Karmanov, A.E.Refractory Material Moisture Metering When Heating High-Temperature Units. Refractories and Industrial Ceramics, 2020, 61(2), pp. 224–227.

Karmanov Amangel'dy Erbolovich 27.06.1985 j.

Ağa ğylymi qyzmetker

Ğylymi därejesı: PhD

Lauazymy jäne negızgı jūmys orny: "Jylu energetikasy" kafedrasynyñ meñgeruşısı, "Toraiğyrov universitetı" KEAQ

ResearcherID: -

Scopus Author ID: 56268559000

ORCID:0000-0001-7512-0275

Negızgı jarialanymdary:

- NikiforovA. S., Prikhod’koE. V. , KinzhibekovaA. K. , KarmanovA. E. Somprehensive assessment of the residual life of refractory materials of high-temperature units. // Refractories and Industrial Ceramics. – 2022. – Vol. 63, No 1. – P. 105-109.

Nurkina Şolpan Muratovna 15.09.1976 j.

Kışı ğylymi qyzmetker

Ğylymi därejesı: -/-

Lauazymy jäne negızgı jūmys orny: "Jylu energetikasy" kafedrasynyñ ağa oqytuşysy, "Toraiğyrov universitetı" KEAQ

Ğylymi qyzyğuşylyq salasy: Organikalyq jäne öndırıstık qaldyqtardan jasalğan otyn briketterı

ResearcherID: -

Scopus Author ID: -

ORCID:0000-0001-7061-4831

Ğylymi jarialanymdary:

- NikiforovA.S., Prihod'koE.V., KinjibekovaA.K., NurkinaŞ.M. Modeling the influence of the characteristics of renewable organic materials on the energy performance of the boiler // CIEES 2020 IOP Confernce Series: Materials Science and Engineering 1032 (2020) 012035 Bolgaria

- Nurkina, S., Kinzhibekova, A., Prikhodko, E. (2022). Research and analysis of characteristics of fuel from organic and industrial waste. EUREKA: Physics and Engineering, 5, p. 43-54. doi: http://doi.org/10.21303/2461-4262.2022.002357. Scopus: Q2. SJR = 0,3.